تعریف بیمه:
بیمه از عقدها و قراردادهای منطقی و عقلانی است که کاربردهای مختلف در موضوعات مختلف دارد؛ لذا بیمه عقدی است مستقل، اگر زیر هیچ یک از عناوین معهود به طور مثال صلح، ضمان و هبه مشروط داخل نشود محکوم به صحت است.
بنابراین قرارداد بیمه فقط در حالی صحیح است که با یکی از عنوان‌های معامله همچون صلح، هبه و ضمان مطابقت داشته باشد و به صورت دیگر هم که گفته شد عقد مستقلی است و حکم مخصوص خودش را داراست.
رکن‌های بیمه
رکن‌های بیمه بدین ترتیب می‌باشد:
- ایجاب از طرف بیمه گذار و قبول از طرف بیمه گر و یا بالعکس
- مورد بیمه از جان و مال
- وجه بیمه
شروط عقد بیمه
در عقد بیمه دو شرط عام و خاص وجود دارد.
شرایط عام شرایطی است که در همه‌ی عقود وجود دارد، مثل اهمیت و شرایط خاص عوامل اعتباری در عقد بیمه مانند:
- تعیین دو طرف عقد که افراد حقیقی یا حقوقی هستند.
- تعیین مورد بیمه
- تعیین مبلغ بیمه
- تعیین نوع خطری که ممکن است منجر به حادثه شود مانند آتش سوزی
- تعیین بازپرداخت مبلغ از سوی بیمه‌گذار اگر اقساطی است.
- تعیین کردن زمان بیمه
حق بیمه
با پرداخت کردن وجه بیمه، مسئولیت مدنی بیمه از کسی که بیمه شده یعنی بیمه گذار به کسی که او را بیمه کرده یعنی بیمه گر واگذار می‌شود.
خسارت
خسارت در لغت به معنی ضرر است ولی در بیمه کمی هم فراتر است.
خسارت به این معنی می‌باشد که وقوع خطر در بیمه نامه پیش‌بینی شده باشد.
زمانی که خسارت اتفاق می‌افتد کسی که زیان دیده به کسی که زیان زده مراجعه می‌کند و کسی که زیان زده هم تقاضای حمایت از بیمه‌گر می‌کند.
در این حالت بیمه‌گر وارد قضیه می‌شود و در محدوده‌ی بیمه نامه به پرداخت خسارت برای کسی که زیان دیده اقدام می‌کند.
بیمه مسئولیت مدنی
بیمه مسئولیت مدنی، عقدی است که در آن بیمه‌گر در ازای مبلغ بیمه که از بیمه گذار باید دریافت کند متعهد می‌شود که در صورتی که خطری در قرارداد ذکر شده است اتفاق افتاد، خسارت فرد ثالث را بدهد.
در واقع قراردادی است که به نفع شخص ثالث است که بر اساس آن بدهکاری که از وقوع حادثه‌ی ذکر شده در قرارداد که از سوی بیمه گذار اتفاق می‌افتد، مورد تضمین بیمه گر قرار می‌گیرد.
این تعاریف جنبه‌ی حقوقی بیمه را مطرح می‌کند ولی جنبه ی فنی آن را پوشش نمی‌دهد.
به عبارت دیگر بیمه‌ی مسئولیت مدنی یعنی موسسه بیمه مجموعی از خطرها را بر طبق آمار متعهد می‌شود؛ یعنی موسسه افرادی را که در اثر وقوع حوادث و خطرهایی که از عمل و رفتار خودشان ممکن است مسئول مدنی واقع شوند در برابر دیگر افراد، در ازای گرفتن مبلغی به عنوان حق بیمه برای جبران خسارت ضرر دیدگان ضامن آن‌ها می‌شود و متعهد می‌گردد که خسارت زیان دیده را بپردازد.
بعضی از بیمه‌های مسئولیت مدنی از این قرارند:
- بیمه مسئولیت مدنی کارفرمایان
- بیمه مسئولیت مدنی دولت و کارمندان دولت و شهرداری ها
- بیمه مسئولیت مدنی متصدی حمل و نقل دریایی
- بیمه مسئولیت مدنی متصدیان حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایی
- بیمه مسئولیت مدنی پزشکان، جراحان، داروسازان و مدیران مراکز درمانی
بیمه‌های اجباری مسئولیت مدنی در ایران
این بیمه ها به حکم قانون اجباری هستند:
- بیمه مسئولیت کارفرمایان
- بیمه مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل اشخاص ثالث
- بیمه اجباری مسئولیت مدنی گارد صنعت نفت ونگهبانان مسلح بانکها
